Transverse and Longitudinal waves

Aug 13 at 11:35 a.m
Transverse Wave and Longitudinal Wave

လိႈင္​းကို ၾကားခံနယ္​ရဲ႕ လႈပ္​႐ွားသြားပံုအရ ႏွစ္​မ်ိဳးခြဲႏိုင္​တယ္​။ ကန္​႔လန္​႔လႊလိႈင္​း (transverse wave)နဲ႔ အလ်ားလိုက္​လႈိင္​း (longitudinal wave)တဲ့။

ကဲ ​ေစာ​ေစာက ​ေရလိႈင္​း​ေပၚက ဘဲ​ေလးကို ျပန္​ၾကည္​့ရ​ေအာင္​။ လိႈင္​းျဖတ္​သြား​ေတာ့ ဘဲ​ေလး ဘယ္​လို လႈပ္​သြားလဲ။ အထက္​​ေအာက္​ .. ဟုတ္​လား။ လိႈင္​းရဲ႕ ​ေရြ႔လ်ားမႈက ကမ္​းစပ္​ဆီကို အလ်ားလိုက္​၊ ဒါ​ေပမဲ့ ၾကားခံနယ္​ျဖစ္​တဲ့ ​ေရရဲ႕လႈပ္​႐ွားမႈက အထက္​​ေအာက္​ ​ေထာင္​လိုက္​။ အဲလိုလိႈင္​းရဲ႕အ​ေရြ႔ (လိႈင္​းသြားတဲ့လမ္​း​ေၾကာင္​း)နဲ႔ လိႈင္​းျဖတ္​လာတဲ့ၾကားခံနယ္​ရဲ႕အလႈပ္​ဟာ ကန္​႔လန္​႔ျဖစ္​​ေနရင္​ အဲလိုလိႈင္မ်ိဳးကို ကန္​႔လန္​႔လႊဲလွိိႈင္​း (transverse wave)လို႔ ​ေခၚတယ္​။ water wave တို႔၊ light wave တို႔ဟာ transverse wave ​ေတြ​ေပါ့။ ​ေနာက္​ တစ္​ခုက လိႈင္​းရဲ႕အ​ေရြ႔နဲ႔ ၾကားခံနယ္​ရဲ႕အလွႈပ္​ဟာ တူ​ေနမယ္​ဆိုရင္​ အလ်ားလိုက္​လွိိႈင္​း (longitudinal wave)လို႔ ​ေခၚတယ္​။ ဥပမာ - စပရိန္​တစ္​ခုကို တြန္​းလိုက္​လို႔ ​ေ႐ွ႕တိုး​ေနာက္​ဆုတ္​ျဖစ္​သြားတဲ့ လိႈင္​းမ်ိဳး​ေပါ့။ အားသြားတဲ့ လမ္​း​ေၾကာင္​းကလည္​း တည္​့တည္​့ပဲ၊ ၾကားခံနယ္​ျဖစ္​တဲ့ စပရိန္​ရဲ႕ လႈပ္​႐ွားမႈကလည္​း တည္​့တည္​့ပဲ။ အဲဒါမ်ိဳးကို အလ်ားလိုက္​လႈိင္​း (longitudinal wave)လို႔ ​ေခၚတယ္​။ အထင္​႐ွားဆံုး longitudinal wave က​ေတာ့ အသံလိႈင္​း sound wave ၊ ၿပီး​ေတာ့ ​ေျမငလ်င္​လိႈင္​း seismic wave တစ္​ခ်ိဳ႕​ေတြပဲ။