ထူးျခားခ်က္​တစ္​ခုက​ေတာ့ ​ေရရဲ႕ မူမမွန္​ပြျခင္​း (Anomalous Expansion of Water)ပဲ။ ပူရင္​ပြတယ္​၊ သိပ္​သည္​းဆနည္​းသြားမယ္​လို႔ ​ေျပာခဲ့တယ္​​ေနာ္​။ အဓိပၸါယ္​က အစိုင္​အခဲနဲ႔ အရည္​နဲ႔မွာ အစိုင္​အခဲက ပို​ေလးမယ္​၊ သိပ္​သည္​းဆ ပိုမ်ားမယ္​ (အရည္​က အပူခ်ိန္​ပိုမ်ားတယ္​) အရည္​နဲ႔ အ​ေငြ႔မွာ အရည္​က.ပို​ေလးမယ္​။ (အ​ေငြ႔က အပူခ်ိန္​ပိုမ်ားတယ္​)။ ဥပမာ ဖ​ေယာင္​းရည္​ထက္​ ဖ​ေယာင္​းခဲက ပို​ေလးမယ္​။

ဒါ​ေပမဲ့ ​ေရအတြက္​​ေတာ့ ဒီမွန္​ကန္​ခ်က္​က အျမဲမမွန္​ဘူး၊ အ​ေျခအ​ေနတစ္​ခုမွာပဲ မွန္​တယ္​။ ​ေရက ​ေရ​ေငြ႔ထက္​ ပို​ေလးမယ္​၊ ပိုသိပ္​သည္​းမယ္​။ ​ေရရဲ႕အပူခ်ိန္​ပို ပိုက်လာရင္​ သိပ္​သည္​းဆပိုတိုးလာမယ္​။ အို​ေက ဒီမွန္​ကန္​ခ်က္​က ​ေျပာင္​းျပန္​ကို ျဖစ္​သြားပါတယ္​။ ပံုမွန္​အတိုင္​းဆို အပူခ်ိန္​က်သြားၿပီး (0°C ျဖစ္​သြားၿပီး) ​ေရခဲ ျဖစ္​သြားရင္​ အဲဒီ့​ေရခဲဟာ ​ေရထက္​ ပို​ေလးရမယ္​၊ ပိုသိပ္​သည္​းရမယ္​။ (အစိုင္​အခဲက အရည္​ထက္​ ​ေလးရမယ္​​ေလ) ဒါ​ေပမဲ့ ​ေရက​ေတာ့ အဲလိုမဟုတ္​ဘူး။ 4°C အထိက​ေတာ့ ဟုတ္​တယ္​၊ ပံုမွန္​အတိုင္​းပဲ။ ဒါ​ေပမဲ့ 4°C က​ေန 0°C ထိ က်သြားတဲ့အခ်ိန္​မွာ သိပ္​သည္​းဆက မဆိုး​ေတာ့ဘဲ က်သြားတယ္​။ အဓိပၸါယ္​က ​ေရရဲ႕ သိပ္​သည္​းဆက 4°C မွာ အမ်ားဆံုးပဲ။ သူ႔ထက္​အပူခ်ိန္​နိမ္​့သြား အခဲျဖစ္​သြားလဲ အဲဒီ့အခဲ (​ေရခဲ)ရဲ႕ သိပ္​သည္​းဆက 0°C မွာရိွတဲ့ ​ေရရဲ႕သိပ္​သည္​းဆကို မမီဘူး။ အဓိပၸါယ္​က ​ေရခဲက ​ေရထက္​ ပို​ေပါ့​ေနတယ္​ (သိပ္​သည္​းဆနည္​း​ေနတယ္​)တဲ့။

​ေရရဲ႕ မူမမွန္​ပြျခင္​း​ေၾကာင့္ ဘယ္​လိုအက်ိဳး​ေက်းဇူး​ေတြရမလဲဆို​ေတာ့ ဥပမာ အ​ေအးပိုင္​း​ေဒသက ​ေရအိုင္​ႀကီးမွာ အပူခ်ိန္​ က်လာၿပီး ​ေအးလာတယ္​ဆိုပါစို႔။ 4°C ဝန္​းက်င္​​ေရာက္​ရင္​ ​ေရက သိပ္​သည္​းဆအမ်ားဆံုးျဖစ္​​ေန​ေတာ့ ​ေအာက္​ကို ဆင္​းသြားတယ္​။ ကန္​​ေရျပင္​က အဲဒီ့ထက္​ပို​ေအးၿပီး 0°C ျဖစ္​သြားၿပီး ​ေရခဲသြားၿပီဆိုပါစို႔။ ဒါ​ေပမဲ့ ​ေရခဲကပို​ေပါ့​ေတာ့ ​ေအက္​ကို မဆင္​းႏိုင္​ဘူး။ ကန္​အထက္​မွာပဲ ​ေနတယ္​။ သ​ေဘာက ​ေရကို အ​ေပၚက​ေနကာဗာ လုပ္​လိုက္​​တဲ့သ​ေဘာပဲ။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ကန္​​ေအာက္​က​ေရ​ေတြက 4°C အပူခ်ိန္​မွာပဲ ႐ွိ​ေန​ေတာ့တယ္​။ ကန္​တစ္​ခုလံုး ​ေအးခဲမသြား​ေတာ့ဘူး။ အ​ေပၚယံ​ေလာက္​ပဲ ​ေရခဲျဖစ္​သြားတယ္​။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ​ေရခဲရဲ႕​ေအာက္​မွာ ​ေရ​ေတြရိွၿပီး အ​ေအးပိုင္​း ​ေရသတၱဝါ​ေတြလည္​း အဲဒီ​ေရထဲမွာ ႐ွင္​သန္​ႏိုင္​တာ​ေပါ့။ ဒီ့ထက္​ပိုအ​ေရးႀကီးတာက မူမွန္​အတိုင္​းသာဆိုရင္​ ​ေရခဲက ပို​ေလးရမယ္​၊ ကန္​​ေအာက္​ကို ဆင္​းသြားရမယ္​၊ အ​ေပၚပိုင္​း​ေအးၿပီး ​ေရခဲျဖစ္​လာတဲ့​ေကာင္​​ေတြက ​ေအာက္​ကို ဆင္​းဆင္​းလာၿပီး ကန္​တစ္​ခုလံုးခဲသြားလိမ္​့မယ္​။ အပူခ်ိန္​တက္​လာလို႔ အရည္​​ေပ်ာ္​သြားရင္​လည္​း အ​ေပၚပိုင္​း​ေလးပဲ အရည္​​ေပ်ာ္​လိမ္​့မယ္​။ အက်ိဳးဆက္​အ​ေနနဲ႔ ကိုယ္​တို႔ရဲ႕​ေရခ်ိဳအရင္​းျမစ္​​ေတြ အရမ္​း႐ွားသြားမယ္​။ (ကမာၻ​ေရခ်ိဳအရင္​း အျမစ္​က ​ေရခဲျမစ္​၊ ​ေရခဲႏွင္​း​ေတာင္​​ေဒသ​ေတြဆီက ရတာ) ဒီ့ထက္​ပိုအ​ေရးႀကီးတာက ကမာၻၾကီးရဲ႕ရာသိဥတုက မယံုႏိုင္​​ေလာက္​​ေအာင္​ ​ေျပာင္​းသြားလိမ္​့မယ္​။ ​ေႏြနဲ႔​ေဆာင္​း အပူခ်ိန္​ကြာျခားခ်က္​ အရမ္​းကြာသြားမယ္​။ အပူကို မထိန္​းႏိုင္​ဘဲ ​ေနာက္​ဆံုး ​ေရခဲ​ေခတ္​လို​ေတာင္​ ျဖစ္​သြားႏိုင္​တယ္​။ ကိုင္​း ဒီ​ေလာက္​ဆို ​ေရရဲ႕မူမမွန္​ပြျခင္​းကဘယ္​​ေလာက္​ အ​ေရးႀကီးလဲဆိုတာ သ​ေဘာ​ေပါက္​​ေလာက္​ပါၿပီ။ တစ္​ခြန္​းတည္​း​ေျပာရရင္​ အဲဒီ့ဂုဏ္​သတၱိသာ မရိွခဲ့ရင္​ ဒီကမ႓ာႀကီး ျဖစ္​မလာႏိုင္​ဘူး၊ သက္​ရိွ​ေတြ ျဖစ္​လာဖို႔လည္​း လမ္​းမရိွဘူး။ (အမွန္​က ​ေရမွာ ထူးတာ​ေတြ အမ်ားႀကီး ရိွ​ေသးတယ္​။ ဥပမာ အပူဆအရမ္​းျမင္​့တာ၊ ျဒပ္​​ေပါင္​းစည္​းမႉျမဲတာ၊ ​ေရခဲမွတ္​ ​ေရဆူမွတ္​ ကြာျခားခ်က္​ ျမင္​့တာ .. အဲဒါမ်ိဳး​ေတြ​ေပါ့)